Istotne zmiany nastąpiły także w kulturze i życiu szlachtypolskiej. W XVII w. uznawano, że szlachta pochodzi od Sarmatów, starożytnego ludu zamieszkującego ziemie między dolną Wołgą a Donem. Miała ich z nimi łączyć wojowniczość, odwaga, umiłowanie wolności, prawość, szczerość, gościnność i dobroduszność. W rzeczywistości jednak szlachtępolską nic nie łączyło z Sarmatami. Jednak wierzono w historie o sarmackim pochodzeniu, gdyż umacniało to pozycje szlachty.